لیختنبرگ ( چوب سوزی با برق)

لیختنبرگ

اگر اهل جستجو و گشت و گذار در فضاي مجازي باشيد احتمالاً افکت‌هاي درخت يا رعد و برق مانند روي چوب را ديده‌ايد که توسط سوزاندن چوب با ولتاژ بالاي برق ايجاد شده است. در اين مطلب با محوريت خويش ساز کردن و آشنايي، به مروري کوتاه در اين تکنيک خواهيم پرداخت.اين طرح‌ها به طرح‌هاي ليختنبرگ معروف هستند چرا که حاصل تجربيات و آزمايش‌هاي فيزيکدان آلماني جورج کريستف ليختنبرگ در قرن 18 ميلادي بوده است.

لیختنبرگ (Lichtenberg) چيست؟

لیختنبرگ در واقع ايجاد طرح روي چوب با اختلاف ولتاژ بالا بين دو نقطه از چوب است.

طرح‌هاي ليختنبرگ با ايجاد اختلاف ولتاژ بالا (بالاي 2000 ولت) بين دو نقطه از جسم تقريبا نارسانا ايجاد مي‌شوند. تصوير حاصل از آن نمونه‌اي سه بعدي از طرح‌هاي ليختنبرگ بوده که علت اين پديده تخليه‌ي الکتريکي حاصل از اختلاف پتانسيل بسيار زياد است.براي ايجاد طرح‌هاي ليختنبرگ روي چوب به يک ترانس ولتاژ بالا يا ترانس تسلا نياز داريم. در اين نوشته شما را با روش‌هاي ساخت دستگاه ليختنبرگ آشنا خواهيم کرد.

توجه بسيار مهم:

در اين شيوه با ولتاژهاي چند هزار ولتي سر و کار داريم که بسيار کشنده است ؛ بنابراين در صورت عدم مهارت و آشنايي کامل با برق و ايمني آن حتماً از متخصصي ماهر کمک بگيريد و شخصاً اقدام به ساخت دستگاه و استفاده از آن ننماييد.
همان‌طور که اشاره کرديم در اين روش که نوعي سوخت نگاري روي چوب هست از ولتاژهاي بسيار بالاي کيلو ولتي استفاده مي‌شود. روش کار بسيار ساده هست؛ دو عدد پراپ يا اتصال داريم که با قرار دادن آن در دو نقطه از چوب اختلاف پتانسيل شديدي ايجاد مي‌کنيم . اين ولتاژ موجب سوختن چوب با نقش‌هايي تصادفي مي‌شود. معمولاً قبل از اعمال برق به چوب سطح آن را توسط محلول آب و نمک يا آب و جوش شيرين يا نوشابه و جوش شيرين کمي خيس کرده و پس از چند دقيقه که محلول مقداري در چوب نفوذ کرد، ولتاژ اعمال مي‌شود. با جابجايي اتصال، تغيير در زمان اعمال ولتاژ يا ميزان آن و تغير رطوبت و جنس چوب نقش‌هاي ايجاد شده و متفاوت خواهند بود.

بهتر از قبل از دست به کار شدن کمي در مورد شدت اين ولتاژ بدانيد!

ولتاژ برقي که در خانه‌ها استفاده مي‌کنيم 220 ولت هست. ولتاژ صنايع نيز 480 ولت و بيشتر. ولتاژهاي دو هزار ولتي، 20 هزار،200000 هزار و بيشتر هم وجود دارد که در سيستم‌هاي توزيع، فوق توزيع و انتقال شاهد آن هستيم. براي نوشتن ساده‌تر و رسمي‌تر از واحد کيلو ولت براي بيان ضريب هزار استفاده مي‌کنيم.

براي لیختنبرگ به چند کيلو ولت احتياج داريم؟

استانداردي براي آن تدوين نشده است ؛ اما معمولاً از 2 کيلو ولت (دو هزار ولت) کمتر نيست.

چگونه اين ولتاژ بالا را ايجاد کنيم؟

همان‌طور که اشاره شد برق شهري و مورد استفاده ما 220 ولت هست. براي تبديل اين مقدار ساده‌ترين راه ممکن استفاده از ترانسفورماتورهاي افزاينده ولتاژ هست. اين ترانسفورماتورها ولتاژ 220 ولتي را در ورودي دريافت کرده و در خروجي به ولتاژ دلخواه تبديل مي‌کنند.

چگونه دستگاه چوب سوز یا لیختنبرگ را بسازیم ؟

روش اول : ساخت ترانس لیختنبرگ

به کارگاه‌هاي ترانس پيچي مراجعه کنيد و بخواهيد که براي شما چنين ترانسي را طراحي و بسازند. ترانسي با خروجي چند کيلوولتي و جرياني بسيار پايين در حد دهم يا ميلي آمپر با ورودي برق شهر.

روش دوم:تهیه ترانس مایکرو ویو

اين روش ساده‌ترين راه ممکن هست و تا 20 کيلو ولت را براي شما فراهم خواهد آورد. نسبت با راه اول هم بسيار ارزان‌تر هست. در اين روش کافيست يک عدد ترانس دستگاه ماکروويو تهيه کنيد. اين ترانس را مي‌توانيد باقيمت مناسبي ( بين 500 تا 700 هزار تومان به تاريخ اين نوشته ) تهيه کنيد.

در اين ترانس دو سر ورودي داريد که برق شهري وصل شده و سه سر خروجي. از سه سر خروجي تنها يک عدد مورد استفاده شما هست و دو سر ديگر را قطع و عايق مي‌کنيد؛ بنابراين يک سر اتصال شما خروجي از ترانس و سر دوم بدنه ترانس خواهد بود. ممکن هست در مدل‌هاي مختلف متفاوت باشد اما با آزمايشي ساده به آن پي خواهيد برد. در ترانس هاي رايج ماکروويو سه عدد سيم خروجي داريم.يک جفت در بوبين پاييني و يک سيم در بوبين بالايي.دو سيم پاييني را عايق کنيد.تک رشته سيم مربوط به بوبين بالايي يک سرو خروجي شما و سر ديگر ره به بدنه ترانس وصل کنيد.براي اتصال به بدنه مي توانيد آن را با کابل شو و پيچ ومهره به زير ترانس اتصال دهيد.

راه سوم:خريد ترانس‌هاي معروف به ترانس نئون.

اين ترانس‌ها تا 20 کيلو ولت توليد شده و در دو نوع سوئيچينگ و خطي موجود است. پيشنهاد ما نوع سوئيچينگ هست که سبک‌تر، بسيار ارزان‌تر و بادوام‌تر مي‌باشد. به‌راحتي هم در بازار ايران قابل تهيه است.

راه چهارم :
ترانس‌هاي ولتاژ تلويزيون‌هاي قديمي ( ترانس فلاي بک )

تلويزيون‌هاي قديمي لامپ تصوير يا لامپ اشعه کاتودي داشتند که اين لامپ با مکانيزمي ساده و منظم تصوير را روي صفحه تلويزيون نشان ميداد. براي اين فرايند نياز به ولتاژي بالا و چند کيلو ولتي هست که اين ولتاژ بالا توسط ترانسي در اين تلويزيون‌ها تأمين مي‌شود. اين ترانس را مي توانيد از تعمير کارها تهيه کنيد. براي درايو کردن (راه اندازي) آن نياز به مدار سوئيچينگ داريد که کمي تخصصي هست. البته سخت نيست اگر آشنايي کافي با برق و الکترونيک داشته باشيد. شما کافي است بوبين ورودي، خروجي و فلاي بک آن را پيدا کنيد. ورودي اين ترانس 12 ولتي هست.

کمي توضيح بيشتر :براي اينکه از زحمت طراحي و ساخت مدار تغذيه اين دستگاه رهايي يابيد يک راه ساده تر هم هست . در اين راه ساده يک عدد لامپ کم مصرف ( CFL ) تهيه کنيد و از مدار داخلي آن براي تغذيه ورودي ترانس استفاده کنيد. يک عدد لامپ کم مصرف 60 وات براي اينکار کفايت ميکنه و اگر ترانس مناسبي داشته باشيد تا 20 هزار ولت را هم در خروجي خواهيد داشت .

اگر اين دستگاه را ساختيد :

حتما کف پا عايق باشد.
براي جابجايي الکترودها از عايق هاي پي وي سي استفاده کنيد و از چوب به اين اميد که عايق هست هرگز استفاده نکنيد.
در مدار تغذيه دستگاه حتما از فيوز محافظ جان استفاده کنيد. اين فيوز اگر در جعبه فيوز منزل يا کارگاه موجود هست نيازي به نصب دوباره نيست .
هنگام کار کردن فقط از يک دست استفاده کنيد.
دستگاه لیختنبرگ را روشن رها نکنيد.
مهم تر از همه اينکه به کسي قرض ندهيد!با توجه به خطر دستگاه احتمال حادثه و دردسرهاي پس آن فراوان هست .
دوباره خواهش مي‌کنم اگر تجربه و مهارت کافي نداريد کار را به يک متخصص بسپاريد.